Eindejaarslijst 2015 Sasha Dees

Detail Unland: the orphan’s tunic (1997), houten tafels, zijde, menselijk haar en draad.

De tentoonstelling die de meeste indruk op me maakte in 2015 zowel esthetisch als in relevantie was het retrospectief van Doris Salcedo. De tentoonstelling werd gemaakt door MCA Chicago en reist nu (I’m just saying museum mensen in Nederland….). Ik schreef er eerder niet over voor Trendbeheer dus dat ga ik nu dan goedmaken…

Unland is een serie van drie werken geïnspireerd door interviews die Salcedo hield met wezen in Noord Columbia die getuige waren van de moord op hun ouders. Alle werken bestaan uit 2 lange tafels die met menselijk haar en zijde aan elkaar “genaaid” zijn door duizenden super kleine gaatjes die in de tafels geboord zijn.

Salcedo’s maakt ongelooflijk elegante visuele meesterwerken, fragiel, simpele minimale lijnen, vormen en gebruik van organische natuurlijke materialen. Haar kunst is van een etherische schoonheid die ondraaglijke onmenselijke pijn van uiteengereten families en gebroken levens dwalend en verloren in een verdort niemandsland verpakt. Die pijn voel je des temeer door de liefde, waarde, bestaansrecht en waardigheid die Salcedo onvoorwaardelijk geeft aan diegenen wiens spreekbuis ze is. Met die aandacht en hart in haar werk dwingt ze onze volledige aandacht af, eist die zelfs onbeschaamd op.

Disremembered (2014) zijde en naalden overzicht (foto Guggenheim)

Detail Disremembered (2014)

Disremembered zijn speciaal gemaakte blouses van handgeweven van ruw zijdedraad en licht gebogen naalden. Het werk is een paradox. Prachtig maar gevaarlijk, zijn de duizenden naalden om te beschermen of te kwetsen? Het werk in opdracht is Salcedo’s reactie op slachtoffers van schietpartijen in de straten van Chicago.

“It is untouchable but it’s still incredibly loving. It’s all of the contrasts that I find especially in the mothers who have lost a child. It’s an unbearable pain.” quote Doris Salcedo

Plegaria Muda (2008–10), hout, aarde en gras

Plegaria Muda is een zaal vol met langwerpige tafels, per twee op elkaar gestapeld met een dikke laag plantaarde ertussen. De kieren in de tafelbladen maken dat gedurende de tentoonstelling gras groeit, in de ruimte zijn groeilampen geplaatst. Begraafplaats van onterecht verloren levens en kansen.

Atrabiliarios (1992–2004) schoenen, dierlijk vezel, verf, hout, drywool, hechtingdraad

In haar jarenlange onderzoek naar geweld en de effecten van geweld in Columbia viel haar op dat “de verdwenen” vrouwelijke slachtoffers bij gebrek aan een te identificeren stoffelijk overschot geïdentificeerd werden aan hun schoenen. In een van de ruimtes in het Guggenheim waren door de hele ruimte heen afgedragen schoenen in inhammen in de muur gezet. De inhammen zijn afgesloten met dierlijk vezel dat met chirurgisch hechtingsdraad vastnaait is aan de muur. Naast de vele schoenen zijn er ook een aantal lege “dozen” een luguber in afwachting van…

Untitled (1987-2008), houten meubels, beton, glas, kleding

Detail Untitled (1998)

Salcedo heeft over haar jarenlange carrière verschillende werken in de Untitled serie gemaakt die we in een volgende ruimte van het Guggenheim tegenkomen. Meubels als die in de huizen van de vele slachtoffers van het politieke geweld (konden) staan. Bedden, kledingkasten, stoelen, tafels die ze opvult met beton en in sommige gevallen kleding of textiel waardoor ineens de tijd stilstaat. De afwezigheid van de mensen is onwezenlijk. De meubelstukken zijn totaal nutteloos voor ons op dit moment. Ze staan daar bevroren in de tijd als bewijs van levens die ineens ophielden en verdwenen als sneeuw voor de zon.

Mocht de interesse gewekt zijn en wil je meer weten over Salcedo dan is hier de presentatie die ze gaf over haar werk bij MCA in Chicago (ze begint zelf te spreken op ca. 4 minuten).

(Salcedo foto’s: © MCA Chicago)

Mocht je in Miami zijn vanaf 6 mei 2016 is de Salcedo tentoonstelling daar te zien in het Peres Art Museum Miami (PAMM).

Wat was er verder nog bijzonder in 2015?

Beste tentoonstelling buiten New York: