Kunst in Suriname

Kunst in Suriname

    Readytex Art Gallery, Dhiradj Ramsamoedj (voorgrond)

Suriname en Nederland het blijft “een ding”. Na 41 jaar onafhankelijkheid maar met net zoveel “Surinamers” in Nederland als in Suriname en met steeds meer witte Nederlanders die naar Suriname gaan lijkt het los komen van elkaar niet echt te lukken. Ik zal de eerste zijn die de hand in eigen boezem steek. Ik ging zelf in 1991 voor het eerst naar Suriname en ik blijf maar gaan, al 25 jaar, er waren jaren dat ik wel 3 keer ging. Waren er die reis in 1991 amper witte Nederlanders te bekennen, anno 2016 zijn de hordes blonde stagiaires op hun fietsen en de witte adviseurs in hun SUV’s niet meer uit het straatbeeld weg te denken. Uitwisselingen tussen scholen, twinning tussen bedrijven en ook in de kunst zijn de projecten tussen Suriname en Nederland de afgelopen 20 jaar geëxplodeerd.

Ik realiseerde me deze trip dat de groei in de kunst en cultuur in Suriname in de 25 jaar dat ik daar kom werkelijk ongekend is, daar zouden we in Nederland nog een puntje aan kunnen zuigen. De algemene economische groei van Suriname tussen 2000 en 2015 had hier natuurlijk alles mee te maken. De groei in de beeldende kunsten lijkt te komen uit een combinatie van commerciële / private initiatieven vanuit Suriname; beschikbare financiële middelen van kunstenaars om naar het buitenland te gaan voor scholing, workshops, tentoonstellingen, etc.; en het geoormerkte geld voor kunst en cultuur uit de onafhankelijkheid afkoopregeling geld toegezegd aan Suriname in 1975 dat via de Nederlandse Ambassade en BUZA en OCW (deels via Mondriaan) word uitgegeven.

Gaat alles zoals wij dat in Nederland zouden doen? Nee! Moet alles gaan zoals wij dat in Nederland doen? Nee! De omstandigheden, de cultuur, de faciliteiten, de toegankelijkheid, de omvang (400.000 bewoners versus 16 miljoen) in Suriname is allemaal totaal anders dan in Nederland en vraagt om een andere organisatie, methodes en werkwijze. Daar kijken wij soms hoofdschuddend tegenaan alsof het allemaal te langzaam gaat maar de realiteit is dat er in die periode 2000 -2015 van alles is opgezet, gegroeid en geprofessionaliseerd.

Suriname kent al jaren 1 serieuze galerie en dat is Readytex van Monique Nouh Chaia. Nouh Chaia begon de galerie na haar studie in Amerika en terugkeerde naar Suriname om in het familiebedrijf te gaan werken. Readytex Art Galerie begon op de 1e verdieping boven een van hun winkels. Vorig jaar renoveerde Readytex het ouderlijk huis naast de winkel en werd het een galerie van vier verdiepingen. De oude galerie ruimte wordt nu als depot gebruikt. Had Readytex bij aanvang losse mondelinge afspraken met de kunstenaars in de afgelopen jaren zijn de werkverhoudingen geprofessionaliseerd. Op dit moment presenteert Readytex alleen kunstenaars die onder contract zijn en waar zij dan ook in investeren. Er is geïnvesteerd in Srana Art, een kunstblog, en de Nederlandse kunstcriticus Rob Perrée werd ingehuurd om een jaar lang wekelijks een kunstwerk te beschrijven voor het dagblad De Ware Tijd om kunst meer onder de aandacht te brengen bij het publiek. De galerie investeert ook in de kunstenaars, zo financieren ze (deels) opleidingen in het buitenland en zoeken actief naar mogelijkheden voor kunstenaars om zich internationaal te ontplooien. Zo gaat Kurt Nahar deze zomer in samenwerking met de galerie naar Miami en naar de Joan Mitchell Residentie in New Orléans.

Readytex Art Gallery, Maagden Straat 46-48, Paramaribo.

Kunst in Suriname

Xavier Robles de Medina en Steven Towirjo

Xavier Robles de Medina en Steven Towirjo

Kunst in Suriname

Remy Jungerman (kikker voorgrond en lessenaar) en Rene Tosari (schilderijen).

De Hal

Om naast de vier verdiepingen tellende galerie voor eigen lokale kunstenaars ruimte te kunnen bieden aan kunstactiviteiten als art fairs, solo- en internationale exposities heeft Readytex de Hal, een grote open witte ruimte/hal. Er zijn in Suriname niet voldoende middelen beschikbaar om zelf internationale hedendaagse projecten over te halen, maar als een project zelf budget heeft is er nu wel een ruimte die gehuurd kan worden. Zo presenteerde Readytex het Project 35 van de New Yorkse organisatie Independent Curators International (ICI).

Op het moment dat ik in Suriname ben zijn er de voorbereidingen voor de laatste solo tentoonstelling van Marcel Pinas “Eside tide tamaa” met Readytex Art Gallery. De carrière van Marcel Pinas is ‘on a roll’. Er is de afgelopen jaren een groeiende internationale aandacht voor zijn eigen werk en via het werk dat hij doet in en met de bewoners in zijn geboorteplaats Moengo. In Moengo heeft Pinas een museum opgezet (deels gesponsord door Suralco) en vond er vorig jaar de eerste Moengo Triënnale plaats (zie artikel augustus 2015). Pinas maakte de overstap en staat vanaf dit jaar exclusief onder contract bij Leslie Smith Galerie in Amsterdam. De prijzen voor werken in deze laatste tentoonstelling in Suriname zijn al aangepast aan de nieuwe situatie. Dat is even wennen… ik ben in ieder geval blij dat ik mijn Pinas al aan de muur heb hangen!

De Hal: Grote Combeweg 45, Paramaribo.

Kunst in Suriname

De uitnodigingen de deur uit.

Kunst in Suriname

Met vereende kunstenaars handen aan de slag: Rinaldo Klas, Ken Doorzon, Vlinder van Burik, Marcel Pinas en Kurt Nahar.

Kunst in Suriname

Werken worden ter plekke nog afgemaakt.

Nola Hatterman Art Academy (NHAA)

NHAA is opgezet door studenten van de Nederlandse kunstenaar Nola Hatterman (1899-1984) na haar overlijden. Hatterman groeide op in Amsterdam en ging zich dusdanig vereenzelvigen met Indische en Surinaamse migranten dat ze zichzelf als zwart ging beschouwen. In 1953 vertrok ze naar Suriname en gaf daar een impuls aan het kunstonderwijs. Werken van Hatterman zijn onder andere te zien in de Rijksmuseum en Stedelijk Museum Collecties. Ellen de Vries schreef de biografie NOLA.

NHAA is een vierjarige opleiding in beeldende kunst en design, zowel overdag of in de avonduren. NHAA geeft ook lessen aan jongeren tussen 6 en 16 jaar. Kunstenaars die de vier jaar afronden en verder willen studeren gaan over het algemeen om praktische en economische reden naar Edna Manley in Jamaica. In 2006 startte er een samenwerking met de Rietveld Academie die kunstenaardocenten naar Suriname stuurde als kunstenaar in residentie om daar werk te maken en les te geven. Het idee was dat de kunstenaars tijdens hun verblijf de NHAA studenten klaar stoomden om zich met een goed portfolio aan te kunnen melden bij de Rietveld Academie. Het uitwisselingsproject was maar deels succesvol, alle Nederlandse kunstenaardocenten kwamen in ieder geval 1 of meerdere keren voor langere tijd naar Suriname maar slechts een handjevol Surinaamse kunstenaardocenten en/of studenten kregen die kans, waaronder de nu in Nederland gevestigde Neil Fortune. Veel Caribische studenten voelen zich op de Nederlandse opleidingen (met uitzondering van de internationale Rijksacademie die hoog staat aangeschreven) niet begrepen. De klacht is dat er weinig tot geen kennis is bij de docenten van de referentiekaders en artistieke urgenties waarmee internationale studenten naar Nederland komen. Om die reden kiezen Caribische studenten er bij voorkeur voor om naar een Universiteit in het eigen gebied of in de Amerika’s te gaan waar ze die aansluiting wel vinden. De Rietveld Academie heeft de samenwerking vorig jaar stop gezet en richt zich nu op de Antillen en in het bijzonder Aruba.

NHAA: Fort Zeelandia, Abraham Crijnssenweg 6, Paramaribo.

Kunst in Suriname

Marcel Pinas in gesprek over de kunstwerken van studenten tijdens een eindejaar tentoonstelling.

Kunst in Suriname

Vila Zapakara

Ook voor kinderen is het kindermuseum Villa Zapakara (6 – 13 jaar). Gefinancierd door de Nederlandse Ambassade gingen in 2009 de deuren open van het museum. Het concept is een cadeau van het Tropenmuseum Junior, die op deze manier meer rendement haalt uit de gemaakt tentoonstelling. De tentoonstellingen uit het TMJ gaan na afloop naar Suriname en worden daar indien nodig wat aangepast aan de Surinaamse situatie. Het museum wordt veel bezocht door schoolklassen die een bijdrage betalen. Op het moment dat ik daar ben installeren en bouwen ze de nieuwe tentoonstelling Mix Max Brasil waar de Curaçaose kunstenaars Roberto Tjon A Meeuw en Yubi Kirindongo aan mee werken. Zonder de financiering van de Nederlandse Ambassade is het museum niet rendabel en met de huidige recessie en het vertrek van Biliton en Suralco zijn de sponsormogelijkheden in het land behoorlijk minder geworden en is de spoeling dun. Zonder een jaarlijkse bijdrage van de Nederlandse Ambassade vermoed ik dat het museum gesloten zal worden.

Villa Zapakara: Prins Hendrikstraat 17b (op het terrein van Ons Erf), Paramaribo.

Kunst in Suriname

Kunst in Suriname

Kunst in Suriname

Kunst in Suriname

Voor die kunstenaars die geïnspireerd zijn en interesse hebben om in Suriname te werken: Internationale kunstenaars kunnen naar twee Artist in Residencies toe. In Tembe Art Studio in Moengo en Artceb Botopasi in het binnenland, deels via regelingen van het Mondriaan Fonds en het Prins Clausfonds en deels op eigen initiatief.

Foto’s: Ada Korbee (tenzij anders vermeld)

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

1 Comment

  1. Yes. I grow in Surinam. Only I need means to be there on and off. I: d like to join in protects and giving workshops as well. So mingle at last.

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*