Middeleeuwse kerken Groningse Hoogeland

Niels gasworks indachtig fietsten wij over het Groningse Hoogeland, een middeleeuwse kerkentocht. Wist u dat het Groningse platteland meer romaanse kerken per vierkante kilometer bevat dan waar ook ter wereld?

Zeker zo Unesco Werelderfgoed als de wadden – blubber met vogels en hier en daar een zeehond, mooie natuur, daar niet van – het Groningse Hoogeland net onder de wadden is ongekend cultuurgoed, akkerland met wierden, zeg maar terpen, grofweg tussen Reitdiep en Damsterdiep, dan weet u het te lokaliseren. Daar bevinden zich tientallen Romaanse kerkjes. Who needs Italy: meer middeleeuwse kerkjes dan waar dan ook in het Groningse Hoogeland. Elke tien kilometer is het raak.

(Minor intermezzo: zo lang het er nog staat, die kerkenpracht. Het Hoogeland is hartje aardbevingsgebied, het Kyoto van de lage Landen. Zeg 280 miljard is er aan gas uit de grond getrokken, dat het rijk niet alle eerdere en komende aardbevingsschade royaal en zonder omhaal compenseert riekt naar onrecht. Ik snap het wel – zulks zegt Shell ook over Nigeria. Het is ons geld laat die negers zelf hun lekkages fiksen. Het is ons geld laat die Groniggers eens met hun handjes wapperen. Een zak pleister wordt vergoed. Die aardbevingen komen door gaswinning, niet door toeval meets slecht gebouwd gedeeld door grote factor resulteert in zo erg is het ook weer niet.)

Jacobikerk Uithuizen, tweede helft dertiende eeuw.

(Op steenworp afstand van de fietsenverhuur.)

Middeleeuws bakstenen zaalkerkje Oosternieland, dertiende eeuw.

Mariakerk ‘t Zandt, dertiende en vijftiende eeuw.

Alle kerkjes zijn vrij toegangkelijk: even de sleutel halen bij de buren.

De Donatuskerk in Leermens uit 1050

Je zou er zo een Engelse detective kunnen opnemen. Inspector Horsepenny en het lijk zonder benen. Waarbij de huishoudster onverhoeds dubbelspel blijkt te spelen met de koster en de obligaat.

Lijkt wel een gezichtje. (Of een heeel grote bakstenen pokemon die ook werkt zonder mobiele telephoon.)

Met opmerkelijke b-zijdes van de grafstenen.

Glashelder tobrijm getiteld wormenfun.

De kerkjes zijn mooi, het geloof dat er later in ging huizen weinig spiritueel, tranendal gericht.

Kloostermoppen, ook wel kloosterstenen of monniksstenen genoemd, zijn middeleeuwse bakstenen en hebben met humor niets van doen.

De Paulus en Petruskerk te Loppersum, 1217, met doorbouw eind vijftiende eeuw.

Fietspad richting Zeerijp, Jacobuskerk.

Fundamenten 1200, bouw voltooid 1350 en sindsdien nauwelijks gewijzigd. Tijdens de reformatie wat ongezelliger gemaakt.

Bij de restauratie zestiger jaren terug oorspronkelijk rood geschilderd met witte fopvoegen. Ik heb daar moeite mee, het oogt wat carnavalesk.

Het museum Helmantel in Westeremden.

Met whoeha werk op oude dag dat de toets der kritiek wèl kan doorstaan.

Het bekende werk, goed gehangen in eigen museum. Met eigen handen witte villa afgebroken en vervangen door prachtige nieuwbouw op fundatie van en naar ontwerp van dertiende eeuws doorgangshuis. Geweldige inzet van schildertalent. Penselen maakt bakstenen droom werkelijk.

De Andreaskerk in Westeremden, een dertiende-eeuwse romanogotische eenbeukige kerk.

Met stilleven met bijbels.

De Antoniuskerk in Kantens, 1200.

Met enorme steunbeer tegen omvallen.

In hetzelfde dorp ook keiharde Amsterdamse school.

Klein en fijn in de zon lijkt het wel Frans platteland. De Georgiuskerk in Stitswerd ligt naast de jeu de boules-baan (In Groningens: plat de petanque.)

De kerk van Pieterburen, eerste helft van de vijftiende eeuw.

Geen idee, deze ben ik kwijt. Eenrum? Mensigeweer? Baflo?

De Sint-Hippolytuskerk in Middelstum. Vijftiende eeuw, gotiek.

Waar Adam en Eva vreedzaam aan het plafond vertoeven.

Bovenstaand vormt slechts een wilde greep. (Maar wel een goede greep.) Er is nog veel meer.

Mail naar het bekende adres voor veruit het beste logeeradres – Walsemaweer in het hart van het aardbevingsgebied. Waar voor geld, fijne mensen en ik wed ze droppen je bij de fietsenverhuur gelijk ze ons daar dropten.

Bron voor onze tocht was Heel Nederland van Rik Zaal. Dat boek vol wie/wat/waar, een fiets met ondersteuning en nauwelijks een plan voldoet. Ook heel Groningen is voorzien van knooppunten. (Met de fietsknooppuntenplanner zet u makkelijk een fietsroute uit.)

Uitgefietst? Fiets Niels Post’s gasroute. Fietstocht door het landschap dat de verzorgingsstaat mogelijk maakte.