FabLabs

Bij een bezoek aan Leuven in het kader van 500 jaar Utopia kwam ik terecht in het Thermotechnisch Instituut in Heverlee een onderdeel van de KU Leuven. Echt een gaaf gebouw met allerlei supermotoren die daar nog gebruikt kunnen worden voor onderzoek door de studenten.

We zagen daar de Ex-Vitro tentoonstelling (die nu overigens voorbij is) Het FabLab Leuven was een samenwerkende partner in deze tentoonstelling.

FabLabs zijn eigenlijk een speeltuin waar je van alles kan uitproberen en kan onderzoeken. En, zo ontdekte ik, niet alleen voor studenten: je kan als kunstenaar/ontwerper ook bij FabLabs terecht. Ze zijn met name geïnteresseerd in: “bio-art, techno-minds, science-creatures and other hybrids”. Zeg maar de kunstenaars wiens werk bij de Verbeke Foundation terecht zou kunnen komen. Geert Verbeke is de grootste verzamelaar van bio-kunst of kunst op het snijvlak van wetenschap en technologie in Europa. FabLab-Leuven is een van de vele FabLabs over de hele wereld, er zijn er ruim 250 wereldwijd. In Nederland zijn er De Waag in Amsterdam en FabLab Maastricht.

FabLabs zijn “open source hardware” voor studenten van de Universiteiten waar ze aan gelieerd zijn maar dus ook voor derden. Je kan er van alles maken in hout, kunststof, digitaal, 3D printen, ieder FabLab heeft zo zijn mogelijkheden. Als ontwerper is het dus een goeie plek om b.v. prototypes te maken. Een werkplaats voor uitvinders zeg maar waar je allerhanden gereedschap kan vinden en mag gebruiken.

Wat je maakt is en blijft gewoon eigendom van jou “de uitvinder”. Wat de FabLabs wel vragen is dat je het resultaat van wat je daar doet en de kennis die je opdoet beschikbaar maakt door deze –online- te delen zodat anderen er van kunnen leren. Eigenlijk dus zoals wetenschappers normaal gesproken ook publiceren over hun onderzoek en andere wetenschappers die kennis weer gebruiken voor verder of ander onderzoek.

Ex Vitro liet een heel aantal kunstwerken zien die met behulp van FabLabs ontwikkeld werden in het afgelopen decennium. Een aantal lezers zal al werken kennen maar om de betekenis en het nut van een FabLab duidelijk te maken een paar voorbeelden van kunstenaars en werken waar FabLab een rol speelde:

Jalila Essaidi is gespecialiseerd in biotechnologie en bio-kunst. In de tentoonstelling zagen we de kogelwerende huid. In samenwerking met Randy Lewis een wetenschapper bij Utah State University produceerde Essaidi extreem sterke proteïnes uit spinrag in de melk van een transgene geit. Die werden dan ingeplant in een in vitro gekweekte menselijk huid et voilà een kogelwerende huid is het resultaat… wow, jij nu! Freaky! Spider(wo)man maar dan echt…

Zo’n werk roept wel onmiddellijk de vraag op hoever willen we als samenleving gaan om ook onszelf te manipuleren voor de toekomst. Essaidi heeft ongetwijfeld de wetenschappers verbonden aan de Universiteit in Utah waar ze dit uitdokterde maar ook later buiten Utah geïnspireerd hebben om verder na te denken hoe dit te gebruiken op medisch gebied of in de industrie?

Degene die me de rondleiding gaf wist me te vertellen dat Geert Verbeke nog steeds graag Spiderman wil zijn. Hij is ook bereid de kosten daarvoor zelf te betalen. De medische commissies van verschillende ziekenhuizen die ze benaderden sinds de huid ontwikkeld is in 2011 geven allen geen toestemming. De risico’s voor afstoting van de huid zijn in hun ogen (nog) te groot. Verbeke en kunstenaar blijven proberen, Verbeke tekende na de eerste afwijzingen een document dat alle gevolgen voor hem zijn. Toch wil niemand nog meewerken, de juridische consequenties zijn blijkbaar te groot. Met alles wat we wel doen in deze wereld vraag ik me af hoe lang het nog gaat duren?

Bulletproof Skin – Jalila Essaidi

[arve url=”https://www.youtube.com/embed/iX3LtVuGp4c”/]

Van Lieven Standaert, ingenieur, industrieel ontwerper en coördinator van FabLab Brussel zien we Aeromodeller 2. Standaert is vermoed ik, zoals velen onder ons, opgegroeid met Star Trek. Mocht je denken, ik heb het wel gezien hier op deze aardbol, of je willen voorbereiden op het einde van de wereld vanwege de klimaat veranderingen dan is er dus dit project.

Aeromodel 2 is een met helium gevuld prototype (1:10) voor een 90 meter lang zeppelin met nul-emissie. Eenmaal in de lucht zou het in principe nooit meer hoeven te landen. Het schip is zelfvoorzienend en produceert eigen brandstof door windenergie en regen om te zetten in waterstof. Mocht dat niet voldoende zijn gooi je het anker uit leg je schip stil en ga even eten maken of wat schoonmaken, terwijl het schip zichzelf oplaad met zonne-energie.

En ja hoor het blijft in de lucht! Ik vind het zelf er nog wel wat twijfelachtig uitzien, maar goed het is een prototype!

[arve url=”https://www.youtube.com/embed/9om2nFzWy7g”/]

Lieven Sandaert – Aeromodeller 2

Een van mijn favoriete kunstprojecten waar ik toch iedere keer weer blij van word als ik er naar kijk zijn de strandbeesten van Theo Jansen.

Jansen werkt al sinds de jaren negentig aan het creëren van een zelfstandig nieuw ras dat zonder hem kan bestaan en evolueren. Nou zie ik ze nog niet direct kindjes maken maar tof zijn de strandbeesten zeker wel.

Nadat Jansen de mechanisch strandbeesten gemaakt heeft uit afvalmateriaal (pvc en plastic) kunnen ze zelfstandig aangedreven door wind autonoom lopen. Op dit moment kunnen ze dat op luchtdruk zodat ze niet meer afhankelijk zijn van wind, dus evolutie is er zeker wel…

[arve url=”https://www.youtube.com/embed/gPbWSx_FW9E”/]

Theo Jansen – Strandbeest

Ik schrijf het wel vaker, er zijn van die momenten dat ik ergens heen ga en nadien denk was ik maar een kunstenaar. Het bezoek aan FabLab Leuven was er weer zo eentje, ik kan me toch zo voorstellen hoe ontzettend tof het moet zijn om in een uitvinders-walhalla lekker allerlei dingen uit te proberen en dat niemand vindt dat je met gestoorde bizarre, idiote dingen komt maar gewoon zegt ok wat heb je nodig en laten we het gaan proberen, dat is toch het toppunt van geluk?! Dat je dan met je kunstwerk misschien iets start waar later de hele wereld zomaar iets aan zou kunnen hebben? Hoe fantastisch is dat?!

Deze tentoonstelling en de verbeelding van de kunstenaars die laat zien waar dat toe kan leiden doet me denken aan de boeken van schrijver Jules Verne en wat er werkelijkheid is geworden. Ontsproten aan de verwondering en verbeelding van kunstenaar Verne…

Kunst als het zaad waar de wetenschap uit ontspringt, waar de oogst door ons allen gebruikt kan worden (laten we de verdeling ervan maar even buiten beschouwing laten want daar kunnen vele aparte artikelen over geschreven worden) en waar we als individuen en ook als samenleving van groeien.

Ik vraag me oprecht af waarom er eigenlijk mensen zijn die het belang (ook economisch) van kunst en kunstenaars en wat ze hebben betekent en kunnen betekenen voor de samenleving niet inzien!?