Hiërarchie, onderwijs en collectivisme bij Galerie Schans, Amsterdam

Gastheer Bonne (links)

Galerie Schans is een huiskamergalerie in de woonkamer van Bonne Reijn die in het pand woont met acht vrienden. Soms is het hun woonkamer en als ze iets willen presenteren waar ze kunst toegankelijk kunnen maken dan gaat de deur open en is de woonkamer van iedereen.

Bonne is de ontwerper/oprichter achter Bonnesuits een van de drie merken van het collectief Zeedijk 60. Zeedijk 60 is een collectief ontstaan uit de jarenlang vriendschap van de ontwerpers/oprichters van Sumibu, Bonnesuits en The New Originals. Ze bundelden hun krachten om een winkel te beginnen aan de Zeedijk. De winkel heeft niet alleen de drie merken van de oprichters, maar ook eigen merchandise en werk van zorgvuldig geselecteerde kunstenaars en ontwerpers uit Amsterdam.

Een spontaan ontstaan collectief dat een grote groep jonge consumenten aanspreekt die ook geen label opgeplakt willen worden aldus een artikel van een paar jaar terug in NRC. Ik voel het wel, dit collectief bestaat uit mensen die doen. Die energie en bravoure, ze laten zien dat dingen mogelijk zijn, no matter what, voor iedereen, dat is inspirerend. Het formele (educatieve) systeem werkt niet voor hen en ze laten zich niet tegenhouden door gemeenschap of overheid regels die zeggen dat je eerst dit moet voor je dat kan. Ze gaan, niet buiten maar binnen het systeem, gewoon aan het werk, niet lullen maar doen: ontwerpen, een winkel beginnen, een galerie, een podcast, … BAM!

Afgelopen 14 juni ging de woonkamer van Bonne+ open en presenteerde Galerie Schans, de nieuwe publicatie (zine) van OFFENCE, een collectief van studenten van de design opleiding in Eindhoven, door uitgeverij Grand Opening.

Grand Opening is een onafhankelijke Amsterdamse uitgever en richt zich op fotografie, kunst en design. Opgericht in 2019 door ondernemers Emile Almekinders, Mikel van den Boogaard en Thijs Rebel met als het uitgangspunt van het uitdagen van de noties publiceren en feesten.

Zeedijk 60 gaat deze avond in gesprek met de studenten van OFFENCE collectief, over onderwijs, hiërarchie en collectieven. Onbezorgd naar school om kunst te leren waarmee je dan later hopelijk je brood mee gaat verdienen versus zelf leren met vallen en opstaan terwijl je werkt in je kunst omdat je tegelijkertijd al je brood moet verdienen. Die verschillen worden direct duidelijk in het gesprek.

OFFENCE is een studie project waarin de studenten reflecteerden op hun educatie. Wat is de ideale school, hoe denk je over kunst, onderwijs, structuur, beoordelingen en hiërarchie in de instelling maar ook in relatie tot elkaar. Het collectief bedacht regels om te discussiëren, werk te ontwikkelen, samen te werken (of niet) en om elkaars werk en projecten te beoordelen als onderdeel van hun studie programma. Een onbezorgde manier om van alles uit te proberen omdat er geen consequenties zijn als ze iets fout doen (zoals een leraar opmerkte in de discussie het is ook goed om briljant te falen).

In het gepresenteerde Zine kan je lezen hoe het OFFENCE collectief ontstond, het waarom van dit experiment in educatie, wie zijn betrokken, de zoektocht naar structuur, welke projecten, etc. De publicatie geeft goed weer wat het doel was van dit studentenproject: reflecteren op het bestaande systeem. De publicatie heeft een open einde er is geen analyse, conclusie, aanbevelingen of ontwikkelde artistieke visie/missie voor de toekomst.

Op een vraag van Zeedijk 60 geven ze aan nog niet te weten of het collectief na de studie zal blijven bestaan. In de weifelende manier waarop geantwoord wordt merk je hoe schools het project is en dat de studenten binnen de school of dit project niet leren hoe zich te verhouden tot de realiteit van de “wijde wereld”. Niet vreemd dit is een meer gehoorde klacht van afgestudeerden maar ook van mensen in het veld dat studenten geen “handen en voeten” krijgen om voorbereid te zijn op de wereld buiten school.

Zonder dat dit opgenomen is in de publicatie lijken de studenten zich bewust te zijn van dit gebrek in hun opleiding en zochten contact met de buitenwereld binnen hun persoonlijke context en in hun generatie buiten school. Omgekeerd hebben “doeners” vaak geen tijd om zo onbezorgd te reflecteren en kunnen dit oppikken van hun studerende vrienden en in de publicatie. Dit is een avond van ontschotting van de traditionele hokjes en opgelegde definities van hoge en lage kunst, academisch en niet academisch, commercieel of niet, enz.

Ik wordt er blij van al die energieke actievelingen die uit zichzelf samenkomen in een huis en op de stoep en experimenteren en gewoon lekker hun eigen eigenzinnige ding doen zonder teveel regels. Tegen de tijd dat een groep ingekapseld is door “het systeem” staat er weer een nieuwe eigenzinnige generatie op! Ik fiets met een positief gevoel en glimlach op mijn gezicht de grachten over naar huis, het Nederland van de toekomst dat komt vast wel goed!