Verf van vlees en bloed

Vanaf 4 november 2023 is de tentoonstelling ‘Traces’ van Cora van Antwerpen te bezichtigen. De expositie is nog te zien op 11 en 12 en 18 en 19 november van 13 tot 17 uur in H29, de projectruimte van Scarabee, stichting voor kunst en landschap, op De Hes aan de Klingelbeelseweg in Arhem. Alex de Vies opende de tentoonstelling met deze tekst.

Wat heeft het voor zin om een schilderij te maken… om nog een schilderij te maken? Er zijn er al zoveel. Het is hetzelfde als met de belegen grap over het krijgen van een boek. Je had al een boek. Alleen dit boek nog niet en zo is het ook met het maken van schilderijen: het doek is altijd weer leeg en er moet verf op.

(een bericht van Alex de Vries)

Afer, 2021, olieverf op doek.

Welcome to Wonderland, 2021, olieverf op doek.

Cora van Antwerpen kijkt naar schilderijen die al gemaakt zijn, soms al erg lang geleden, in de veertiende eeuw of zo. Dan bedenkt ze dat ze ook zo’n schilderij zou kunnen maken, maar dan op haar manier. Ze bewijst ermee dat het zo nog niet eerder is geschilderd. Je kunt ernaar kijken alsof je het voor het eerst ziet, ook al komt het je nog zo bekend voor.

Sweet Dreams, 2021, olieverf op doek.

Bathroom scene, 2021, olieverf op doek.

Als je Cora van Antwerpen heet, dan ga je natuurlijk de stad die je achternaam is bezoeken. Dat deed ze in het eerste jaar van de kunstacademie en ze zag er de overweldigende schilderijen van Rubens. Er is nauwelijks een andere kunstenaar die er zo in slaagde van verf levende materie te maken. In 2020 schilderde Cora van Antwerpen met vlezige verf het gezicht van Rubens zoals ze dat op een van zijn schilderijen was tegengekomen: zelfportret van Rubens geschilderd door Cora van Antwerpen. Cora van Antwerpen heeft in 2020 ook een echt zelfportret getekend. Ze is bijna niet van Rubens te onderscheiden al lijkt ze helemaal niet op hem.

Waiting, 2021, olieverf op doek.

The Cut, 2021, olieverf op doek.

Het verschil tussen Rubens en Cora van Antwerpen is de verf. Wat bij Rubens zeeën van verf zijn die over je heen spoelen, is bij Cora van Antwerpen beroerde materie, in de betekenis dat ze ermee iets aanroert in haarzelf. In een goed schilderij blijft de verf geen verf, maar wordt iets anders. Vlees bij Rubens, geest bij Van Antwerpen. Ze raakt er iets mee aan waar we niet aan mogen komen. In haar doeken trekt ze weerzin uit elkaar. Je krijgt weer zin om te zien wat willens en wetens wordt weggemaakt. Cora van Antwerpen haalt het tevoorschijn door het je met olie in te wrijven.

Rabbit 1, 2021, olieverf op doek.

International Women’s Day.

Cora van Antwerpen heeft heel veel schilderijen bekeken die laten zien waar ze vandaan komt. De gebroeders Hubert en Jan van Eyck in Gent bijvoorbeeld met ‘De aanbidding van het Lam Gods’ waar bloed uitstroomt. Het is alsof ze daar haar kwast in doopt. Het schilderij leeft. Het heeft een kloppend hart. Tijdens de restauratie van het Lam Gods bleek dat sommige delen in later tijden waren bijgewerkt of overgeschilderd. Dat gold met name voor de ogen van het lam die oorspronkelijk menselijk waren. Het werk van Cora van Antwerpen is een eerbetoon aan het vermogen van de schilderkunst om het leven te sublimeren en een geestelijke kwaliteit te verlenen. De tijd die een kunstenaar besteedt aan het schilderen is keer op keer het uur van de waarheid. Schilderen is een vorm van een wezenlijke verandering waarbij de verbeelding de gedaante van een organisme aanneemt. Bij Cora van Antwerpen is verf vlees en bloed, het lichaam en bloed van de schilder waarin haar geest is gevaren.

Rabbit 2, 2021, olieverf op doek.

Here it is, 2021, olieverf op doek.

Ze is een zuiderling van wie de voorouders tijdens de tachtigjarige oorlog uit Antwerpen zijn verdreven om in het Noorden na vijf eeuwen nog niet te kunnen aarden. Ze is nooit Cora van Arnhem geworden. Haar schilderkunst is Vlaams bezield en niet Hollands gedacht. Er is niets beredeneerds aan haar schilderijen. Ze zijn gemaakt door de verf te bevruchten.

De Zwarte Madonna I, olieverf op doek.

Het Lam Gods, 2020, tekening.

Cora van Antwerpen is een eigentijdse kunstenaar en haar schilderijen bevestigen wat schilderkunst tot stand kan brengen. Ieder schilderij van haar maakt iets duidelijk wat we rationeel nauwelijks kunnen bevatten. Het besef hoe je met verf uitdrukking kunt geven aan het idee van bezieling is voor Cora van Antwerpen doorslaggevend voor de betekenis van het kunstenaarschap. Ze zalft ons met het oliesel van de verf.

Lam Gent, 2020.

Portret (geïnspireerd op P.P. Rubens), olieverf op doek, 2021.

Cora van Antwerpen, Zelfportret, tekening.