Maskerade in de Kunsttraject-etalages in de Staatsliedenbuurt,
Expositie tot 20 November, toegang gratis, openingstijden: altijd
Op uitnodiging van, en in samenwerking met stichting Kunsttraject, maakten Loes Diephuis en John Prop (stichting Polderlicht) de tentoonstelling Maskerade.
(Een bericht van Frans van Tartwijk)
Antropoloog Klaas de Jonge, die bekend werd door zijn rol in de strijd van het ANC tegen de Apartheid, werkte een groot deel van zijn leven in Afrika. Van 1997 tot 2010 was hij in Centraal Afrika ( Rwanda, Oost-Congo en Burundi ) en daar legde hij een indrukwekkende verzameling Afrikaanse Kunstvoorwerpen aan. Uit die verzameling zijn in de etalages tientallen maskers te zien, gecombineerd met werk van de kunstenaars Paul Bogaers, Carin Baeten, het ontwerperscollectief Hoax, Serge Game, Guda Koster, Carmen Schabracq en Charlotte Schleiffert.
Bij de natte, maar goedbezochte, rondwandeling langs de etalages vertelde de Jonge over hoe hij in Afrika maskers vond en kocht en dan wordt al snel duidelijk dat de maskers niet alleen kunstwerken zijn maar vooral gebruiksvoorwerpen die een rol spelen in rituelen en verhalen en die dus een veel specifiekere betekenis hebben dan die wij er zo in een tentoonstelling aan af kunnen zien.
De Jonge was blij dat een deel van zijn collectie in deze tentoonstelling voor iedereen te zien is, juist omdat het voorwerpen zijn die in Afrika een deel van het leven waren en nooit gemaakt zijn om als kostbare kunstschatten bewaard te worden.
Ook de kunstenaars vertelden bij de opening het nodige over hun werk, hier Paul Bogaers.
Bij de werken van Paul Bogaers ligt de associatie met Afrikaanse kunst voor de hand: hij gebruikt geen kleur en hij maakt vaak weirde en grillige koppen. Naast het werk van Bogaers valt op dat de Afrikaanse maskers juist veel gestyleerder en vormvaster zijn dan het werk van Bogaers.
Hij gaf aan dat hij ooit begonnen was met gevonden foto’s die steeds verder “aangekleed“ en ruimtelijker werden, en die zo langzamerhand uitgegroeid waren tot figuren. In een van zijn werken is mooi te zien hoe een oude foto van een vreemd gevormde grot in Engeland de ogen van een hoofd lijken te worden; maar het is zeker zoals de kunstenaar zei: mensen hebben de neiging om overal ogen in te willen zien.
De foto van de grot in Engeland is nog net te herkennen als de “ogen” van de vreemde grote figuur midden in de etalage. Rechts en links Afrikaanse maskers. ’s nachts en ’s avonds zijn de etalages verlicht.
Er zijn prachtige maskers te zien; soms is het prettig onduidelijk of het hier om Afrikaanse of Nederlandse kunst gaat.
Charlotte Schleiffert toont twee grote tekeningen van figuren met maskers, die mooi tot hun recht komen in twee grote en hoge etalages. Het kleine kleurige werk is van Carmen Schabracq. De drie maskers komen uit de verzameling van Klaas de Jonge.
Werk van Serge Game, gemaakt van het soort schuimrubber waar kussens mee gevuld worden.
De poster is een werk van Hoax, de figuur links een werk van Carmen Schabracq.
Een van de geënsceneerde foto’s van Guda Koster, die vertelde hoe zij altijd zichzelf fotografeert, maar dat haar gezicht altijd verborgen blijft in haar werk. Haar werk is hier gecombineerd met een masker dat aan een dier doet denken. De achtergrond is, heel subtiel, met ribkarton bekleed…
De staande figuren vooraan zijn werken van Carin Baeten, op de achterwand Afrikaanse maskers.
Het aandachtige publiek…
…werd na afloop getracteerd op een geweldig concert in Zaal 100 met, onder anderen, Afrikaanse muzikanten en een delegatie van de legendarisch band The Ex, die in verschillende samenstellingen samenspeelden. Hier Oscar Jan Hoogland, Mola Sylla en Frank Rosaly.
Het maakte de bedoelingen van Loes Diephuis en John Prop langs de omweg van de muziek nog eens duidelijk: ze willen niet alleen een tentoonstelling maken over de Afrikaanse kunst en cultuur, maar juist de ‘cross-over’ tonen.
De adrsessen van de etalages zijn: Van der Hoopstraat 41,66, 88 en 89, J.M.Kemperstraat 89, 121 140 en 148, van Hallstraat 13 en 31, Fannius Scholtenstraat 20.
Dank aan Stichting Kunsttraject: Joost Vermeulen, Ruud Valster
Ze zijn wel hardleers in de hoofdstad. Dit is bepaald geen ‘cross-over’, eerder de wat belegen en onkritische appropriatie van Afrikaanse toeristenkunst. Wat La Ruf zegt: “Picasso op de gevel zetten, dat kan iedereen wel doen”.
Ik zie nu pas het commentaar van GS, na 6 maanden. Een oordeel over de tentoonstelling is prima, maar de collectie van Klaas de Jonge als toeristisch afdoen is gemakzuchtig: het is juist geen toeristenkunst: iemand die tientallen jaren in Afrika werkte is geen toerist meer, en de Jonge kocht de maskers niet in kraampjes of winkeltjes. De Jonge benadrukte tijdens de rondleiding juist dat de maskers eerder gebruiksvoorwerpen zijn, geen hebbedingetjes voor toeristen…