MAC Niteroi is vooral bekend vanwege het gebouw zelf dat ontworpen is door de bekende Braziliaanse architect Oscar Niemeyer die op het moment dat het opende in 1996 al in de negentig was. De uitvoering van het gebouw is een beetje slordig, hij was op die leeftijd toch wat minder secuur en perfectionistisch in zijn supervisie van de constructie dan in zijn topjaren.
Ik ben uitgenodigd door Guggenheim curator Pablo Leon de la Barra die op het moment ook curator is voor dit museum. In een video laat hij me zien hoe Niemeyer zorgvuldig de plek van het museum koos. De belangrijkste punten in Rio waren tot dat moment de Sugarloaf berg en het Christus beeld. Als je de het museum inloopt zie je aan het begin het museum met daarnaast het Christus beeld en de Sugarloaf berg, wanneer je langzaam doorloopt “kust” het museum Sugarloaf en verdwijnen het Christus beeld en Sugarloaf in de schaduw van het Niemeyer gebouw… aan ego had Niemeyer blijkbaar geen gebrek!
Na een rondleiding in de kantoren en bibliotheek en ontmoetingen met collega’s van De la Barra gaan we naar de tentoonstellingsruimtes. Hij wijst me nog wel op de indrukwekkende titels op de deuren van de verschillende departementen in het museum. De nieuwe persoon bij het Stedelijk Museum in charge voor “labels” kan hier nog wat van leren…
Pable de Leon de la Barra in de bibliotheek.
Catalogus eerste Sao Paulo Bienal (collectors item).
(v.r.n.l.) Directeur Marcelo Velloso, curator Pablo Leon de la Barra en staf van MAC.
Het museum zelf is intiem maar geen gemakkelijke ruimte. Om te beginnen heeft het overal tapijt. Niemeyer liet contractueel vastleggen dat er altijd tapijt in moest liggen. Super lastig is want wie wil heden ten dagen tapijt in een museum, een doorn in het oog van de curatoren. Verder is de vorm van de ruimtes dusdanig dat het bijna onmogelijk is dat er geen rimpels in het tapijt komen en schoonmaken zou een stuk handiger (en betaalbaarder) zijn als je er even een dweil over heen kon halen…
In de buitencirkel tentoonstellingsruimte zijn over het algemeen jonge kunstenaars te zien die moeten concurreren met het spectaculaire uitzicht op de skyline van Rio De Janeiro centrum. Vaak verduisteren de kunstenaars op allerlei verschillende manier de ramen zodat het uitzicht niet langer te zien is. Op mijn vraag of er ooit een tentoonstelling is geweest die deze competitie heeft gewonnen of een project heeft gemaakt waar het een het ander versterkt of gelijkwaardig in dialoog gaat moet De la Barra lachen en schudt ontkennend zijn hoofd. Kunstenaar lezers … er ligt hier natuurlijk een enorme uitdaging, ik stuur met liefde goeie voorstellen door naar De la Barra!
Er is ook een afgesloten ruimte in de buitencirkel die doordat het donker is heel geschikt is voor video. Op het moment is in de afgesloten gedeeltes “Televisão” een prachtige tentoonstelling van Luiz Roque te zien.
In de hoofdruimte, het hart van het gebouw, zijn de wanden eigenlijk te ver van elkaar. Ik haal nog net de laatste dag van de tentoonstelling “Riposatevi” van Lúcio Costa, de architect van de stad Brasilia. Riposatevi is de perfecte tentoonstelling voor deze ruimte het is bijna alsof Costa het werk voor deze ruimte gemaakt heeft. Dit is niet zo is want hij maakte het werk in 1964 voor de Milano Trienal van curatoren Umberto Eco en Vittorio Gregotti met als thema Vrije Tijd. Costa vond dat de symbolen van vrije tijd in Brazilië de hangmat en de gitaar waren.
De ruimte in MAC hangt vol met de hangmatten, op de wanden erom heen zwart/wit foto’s en hier en daar een gitaar. Er is ruimte voor de documentatie, schetsen, uitleg etc. van Costa over het project. De la Barra voegde daar een aantal planken met boeken aan toe zodat bezoekers met een echt boek een hangmat in kunnen duiken. Het lukt De la Barra zo om anno 2019 de bezoekers hun mobiele telefoon weg te laten stoppen en zichzelf wat vrije tijd te gunnen. Lezend, gitaar spelend, slapend of mediterend in de hangmatten.
Als afsluiting is er een gesprek met De la Barra en Pedro Varella van gru.a architecten, over de tentoonstelling met studenten van de architectuur afdeling van de universiteit, open voor publiek. Ik verstond er natuurlijk geen hout van want het was in het Portugees maar iedereen was heel geïnteresseerd er waren veel vragen en ik kon lekker mensen te kijken vanuit mijn hangmat.
Jammer genoeg miste ik net op twee dagen de tentoonstelling van bevriende kunstenaar Engel Leonardo uit Dominicaanse Republiek die 13 april opent als ik in Havana ben en die nu dus te zien is!
Het is een aanrader om als je in Rio bent een dag te plannen om naar MAC te gaan. Je kan met de metro (L1 of L4) naar de Carioca stop en dan ca. 5 minuten lopen naar de haven en dan neem je een ferry (2 euro) naar de overkant, dat tochtje duurt ongeveer 20 minuten. Aan de overkant een Uber naar het museum (2 euro). Neem je bikini mee want de stranden rond het museum zijn prachtig!
MAC
Mirante da Boa Viagem
s/nº, Boa Viagem,
Niterói, Rio de Janeiro
dinsdag t/m zondag van 10.00 – 18.00 uur
entree: R10 (euro 2,5)
DANK:
Curator Pablo Leon de la Barra voor de rondleiding! Mijn trip in Brazilië is mede mogelijk gemaakt door Nina Jurna en airmiles.
Update 08-05, bijbehorende video ingevoegd:
“Als je de het museum inloopt zie je aan het begin het museum met daarnaast het Christus beeld en de Sugarloaf berg, wanneer je langzaam doorloopt “kust” het museum Sugarloaf en verdwijnen het Christus beeld en Sugarloaf in de schaduw van het Niemeyer gebouw… aan ego had Niemeyer blijkbaar geen gebrek!”