BIRD, Paradiso en atelier kunstenaar Berend Strik

ARTE EN LOS TIEMPOS DE LA CORONA

Lisa Boersen, Sasha Dees, Philip Powel

“Rona” gooit behoorlijk wat roet in verjaardags-eten. Een groot feest met band voor honderden gasten voor de moeder van een vriendin die 80 jaar werd is gereduceerd tot het bezoek van haar dochter, man en twee kinderen die in de tuin staan en haar kushandjes toewerpen terwijl zij in huis zit achter het open raam.

Je mag samenkomen met 3 mensen (of gezinsunits) 1,5 meter in acht nemend. Ik ga samen met Philip Powel, mede eigenaar Bird Rotterdam, op verjaardagsbezoek bij Lisa Boersen, de programmeur bijzondere projecten van Paradiso.

Waar ze woont, is er een grote binnen(speel)tuin met diverse bankjes op voldoende afstand maar wel dicht bij elkaar genoeg zodat we kunnen praten. We brengen bubbels, chocolade, slagroomsoesjes en een grote bos bloemen.

Boersen en Powel praten over hoe het nu moet met locaties als BIRD en Paradiso, een aantal maanden kan het nog wel voort. Als dit langdurig wordt dan is dat niet vol te houden. En wat is überhaupt nog de functie van locaties waar iedereen hutjemutje staat en het geld verdiend wordt met concerten van buitenlandse mega-acts die al hun concerten geannuleerd hebben en voorlopig niet zullen toeren?

Powel zegt dat ze bij BIRD de meters wellicht kunnen gebruiken om er dan maar op afstand tafeltjes en stoeltjes te zetten voor het restaurant…. De vragen zijn komen er wel eters, durven die wel? Hebben mensen daar straks nog geld voor?

Bijzondere Projecten in Paradiso lijkt nu juist iets wat misschien wel nog zou kunnen in een zaal als Paradiso. Kunstenaar Berend Strik maakt al jaren het glas in lood raam voor Paradiso, daar wordt apart geld voor aangevraagd. In januari deed kunstenaar Strik een performance project gebudgetteerd voor 150 man publiek, waar extern geld voor gezocht werd.

In een locatie met zaal en twee balkons moet 150 man publiek wel op voldoende afstand kunnen participeren. Maar kan je voor dit soort projecten straks nog geld aanvragen? Waar? En komt het publiek hier wel voor? Durven ze? Hebben ze geld voor de toegangsprijs? Hoe hoog moet die straks worden om de kosten te dekken? Er zijn nogal wat vragen en tijdens de verjaardagmiddag vinden we de antwoorden niet…

Lisa Boersen, Philip Powel verjaardagstoast.

Ik ga op bezoek bij Berend Strik in zijn studio. Strik gaat op weekdagen voor een aantal uren naar zijn studio. Hij werkt normaal gesproken met assistenten maar de manier waarop ze samenwerken is niet geschikt om voldoende afstand te houden. Voorlopig werkt hij alleen.

Hoe gaat dat en hoe denkt hij dat de komende 2 jaar er uit gaat zien voor hem als kunstenaar? Zullen opdrachten die gegeven worden veranderen? Gaat hij nog de rest van de ramen in Paradiso kunnen maken of daar andere performance projecten kunnen doen?

We kletsen bij terwijl we koffie drinken en ik de rijstwafels met chocolade oppeuzel die hij aanbied, hij eet er geen want probeert de Corona kilo’s die hij aangekomen is kwijt te raken.

Hij vraagt zich af of het werk wat hij maakt aansluit bij wat er nu in de actualiteit gebeurt. Maar is is dat nodig om aan het werk te blijven? Gaan verzamelaars hun visie op wat ze aankopen veranderen? Een kunstbemiddelaar wil graag langs komen met een verzamelechtpaar. Mijn bezoek is zijn pilot om te zien hoe dat gaat. Hij kijkt hoe het werkt als ik in de studio ben en of 1,5 meter afstand wel werkt in zijn ruimtes. Dat pakt gelukkig goed uit als iedereen goed meewerkt en op let gaat dat lukken!

Strik heeft een tijd in New York gewoond en gewerkt en heeft er, naast Fons Welters hier in Amsterdam, een galerie Jack Tilton. We praten over de economische crises die uitbrak na 9/11 en hoe veel kunstenaars, kunst professionals en instellingen, galeries enzovoort in een diep gat vielen.

Veel van de projecten waar ik aan werkte in New York zoals de in het vorig artikel genoemde voorstellingen in een tournee met het dansgezelschap werden allemaal geannuleerd. Het duurde zeker twee jaar sappelen en op reserves leven voor ik weer wat inkomen kreeg en een jaar of vijf voordat dingen weer goed liepen en ik weer wat reserve begon op te bouwen. Die reserve bleek hard nodig voor de volgende financiële crisis waar de wereld inviel in 2008. You live and work and learn…

Als je in de kunst werkt ben je een (piep)kleine ondernemer en bungel je voortdurend aan het eind van de werk infrastructuur. Om te overleven kan je maar beter nergens op rekenen en zorgen dat je zelf plan b, c, d enzovoort klaar hebt liggen. Kunst en kunstenaars bleken als geen andere sector toegerust te zijn om moeilijke tijden door te komen en zich qua praktijk maar ook persoonlijk aan te passen aan verandering.

Ook hier en nu vraagt Strik hoe het moet in de toekomst want ze (Strik, zijn vrouw en zoon) kunnen het een aantal maanden uithouden maar daarna is er wel een financieel probleem.

Na de eerste schrik hebben ze bedacht dat als het water aan de lippen komt te staan ze hun huis kunnen opgeven en zijn studio groot genoeg is om daar dan te gaan wonen en werken. Dat is dan qua ruimte en comfort wel heel veel terugschakelen en ze moeten wel wat verbouwen bijvoorbeeld een douche inbouwen, maar het kan wel, dat geeft de familie wel rust.

Strik heeft door de jaren van up en downs wel geleerd hoe je je als kunstenaar door slechte tijden heen komt. Ze komen niet onmiddellijk op straat te staan en zonder huis kunnen ze financieel ook weer een tijdje door. We lachen er een beetje om ook ik ben na 9/11 en 2008 crisis een doorgewinterde economische crisis veteraan werkend in de kunstsector.

Met een crisis moet je het in ieder geval twee jaar kunnen uithouden. We zijn het eens over dat er trucs zijn om dit te kunnen doen. Houd je persoonlijke leef/werk kosten laag. Leef het lopend jaar van wat je het vorig jaar verdiend hebt. Heb minimaal nog voor een jaar een reserve op de bank om je minimum kosten te kunnen betalen.

Ik woon zoals ik al beschreef in een eerder artikel klein en betaalbaar. Ik heb voldoende kleren en schoenen (in alle eerlijkheid voor de rest van mijn leven), ik heb een fiets voor transport en kan 3x per dag iets eten als ik dat gewoon thuis doe. Voor Strik en familie en ook voor mij gaat het lukken die twee jaar, dat is een geruststellende gedachte. Als er toch een klusje komt kunnen we daarmee ook nog anderen helpen.

New York na 9/11 kwam samen als gemeenschap en hielp elkaar en nam de tijd om te bedenken wat is er gebeurt, waar zijn we nu, hoe worden we weer gezond, persoonlijk, mentaal en economisch? Langzaam krabbelde iedereen weer op en keek hoe te werken in de veranderende samenleving maar we krabbelden en hielpen elkaar overeind.

“Turn-around management”; out of the box denken, verbeelding en innovatief zijn; het aanzetten van dialoog is iets wat in de DNA zit van de kunstsector. Was het moeilijk? JA. Verdwenen veel kunstenaars en kunstinstanties uit het veld? JA. Duurde het een tijd? JA. Bleek het mogelijk om de kunst sector in stand te houden en daarna weer op te bouwen? JA.

Het alternatief is dat we als kunstsector totaal verdwijnen en dat gaat gewoon niet gebeuren. Kunst is iets wat er altijd is overal onder wat voor omstandigheden dan ook!
SO… WE GOT THIS!