Afgelopen zaterdag geopend in Fotomuseum Den Haag; de rijke ideeëntentoonstelling Identiteiten 1970-2017 van Hans Eijkelboom. De fotograaf en kunstenaar werkt al sinds de jaren 70 aan een zeer consistent en rijk oeuvre. En al meer dan 25 jaar is hij bezig met zijn meer dan 6000 foto’s omvattende project Fotonotitities. Over consistent gesproken.
Je vraagt je aanvankelijk af of het blijft beklijven, als je er een kent, ken je ze wellicht allemaal?
Voor het vroege werk “In de krant” uit 1973, het begin van zijn carrière, probeert hij tien achtereenvolgende dagen op een foto in de krant te komen.
Hier wordt al duidelijk dat Eijkelboom eerder een ideeënkunstenaar is dan fotograaf. Niet de uitvoering staat centraal, maar het concept. De poging en de documentatie ervan is eigenlijk al voldoende. Een poging die heel aardig lukt.
In de kleine lijstjes details die bewijs leveren van het hoofd van Hans in de krant.
Zonder titel, 1973. Van burger naar militair in vijf stappen, ongetwijfeld terug te voeren op de anti autoritaire houding van een hele generatie.
Met “Mooi” uit 1979 onderzoekt Eijkelboom het oordelen over anderen. Hij vraagt willekeurige mensen op straat om een ‘mooi’ iemand aan te wijzen. Daarna maakt hij een portret van de aangewezen persoon en vraagt vervolgens hem of haar hetzelfde. De serie eindigt wanneer de gefotografeerde persoon niemand kan vinden die hij mooi vindt of er de tijd niet voor heeft. Alle foto’s laten dus iemand zien die mooi gevonden wordt en laat je tegelijkertijd zelf oordelen over het uiterlijk van anderen.
Kom maak je snor nog eens nat, reclametaal van toen. Hans Eijkelboom op reclameposters die in de stad werden verspreid, naar verluidt minder geslaagd omdat mensen niet zagen dat hij het telkens was. Dan gaat de grap inderdaad wel verloren.
De ideale man uit 1977. “Hallo, Ik zou graag willen weten hoe in jouw ogen de ideale man eruit ziet.” De reacties verwerkte de kunstenaar in samenwerking met een grimeur in een portret van de omschreven ideale man. De vrouwen die gereageerd hebben, staan ook op de foto.
“Mijn ideale man begint de dag steevast met oefeningen op de roei-home-trainer.”
Heerlijk taalgebruik uit de jaren 70. Het geeft een geweldig tijdsbeeld in beeld en taal en een geestig inkijkje in het manbeeld van een aantal vrouwen.
Zijn ideeën over het onderwerp identiteit zijn lijdend en zijn concept wordt altijd zeer consistent uitgevoerd. Aanvankelijk neemt hij je vooral mee in zijn geestige concepten over zijn eigen identiteit. Over die van mogelijke vader, militair, echtgenoot, reclamemodel of kunstenaar. Maar gaandeweg wordt het antropologische element steeds belangrijker. Het kijken naar de ander gaat de boventoon voeren, zijn onderwerp wordt niet meer gestyled op basis van het concept, maar aangetroffen op straat.
In 1981 fotografeert hij alle groene loden jassen die hij ziet tijdens een wandeling van twee uur door het centrum van Arnhem. Het begin van wat zich door de jaren heen ontwikkelt heeft als Fotonotities waarbij hij steeds mensen fotografeert met eenzelfde soort windjack of Rolling Stones t-shirt. Hahaha, lekker tongue in cheek hoor ik u denken, maar doordat hij zo vol overgave zijn concept uitvoert, wordt het geheel gaandeweg steeds rijker. Jaar in jaar uit fotografeert hij in verschillende steden in binnen- en buitenland. Zo ontstaat er een geweldig uitgebreid beeld van de ontwikkeling van het individualisme door de jaren heen.
De Exactitudes®, van fotograaf Ari Versluis en stylist Ellie Uyttenbroek, avant la lettre. Maar waar Versluis en Uyttenbroek alles met hun stilering dichttimmeren, laat hij ruimte voor de kijker. Ook Jut en Jul (zonder ®) van George Maas is erg leuk, maar Eijkelboom is de absolute meester.
Dit is slechts wat hij heeft aangetroffen, op de aangegeven plek en binnen het aangegeven tijdsbestek. Kijk maar wat je er verder mee doet, lijkt hij te willen zeggen. En dat is erg fijn. Het is niet dat hij niet oordeelt, maar dat voert niet de boventoon.
Een van zijn recente werken is de wandvullende projectie The Street & Modern Life, waarin hij ook inzoomt op zijn eigen foto’s. Het straatbeeld trekt in gecureerde vorm aan je voorbij, een doorlopende stroom van mensen en patronen. Ongestraft kun je de voyeur zijn, en dan ook nog in het donker. Wat wil je nog meer?
Ook aan de andere van de ruimte knoopt hij zijn beelden mooi aan elkaar. Wit wit zwart zwart, zo ontstaat er een ritme van kleuren en patronen.
Portretten en camera’s. Telkens een portretfoto met een in dat jaar verschenen camera. Geüpdatet tot 2009. Wederom geen speld tussen te krijgen.
Tien euro outfits. Hou het minder dan een tientje.
Het is heerlijk browsen door de verzamelde individuen van Hans Eijkelboom.
Door de inbedding in de rest van zijn oeuvre weet je wat je eerder al voelde; dit is geen trucje uit de hoge hoed van de fotograaf kunstenaar, maar stevig doortimmerd werk uit de koker van een conceptueel denker. Maar dan wel een die het allemaal ook weer niet al te serieus neemt en zijn ideeën met onderkoelde humor weet te brengen.
Te zien tot t/m 7 januari 2018
Fotomuseum Den Haag
www.fotomuseumdenhaag.nl/tentoonstellingen/hans-eijkelboom
en ook een lintje voor deze tongue in cheek main street warrior
‘meer dan 6000 foto’s’, is dat veel of weinig?
moest daarom nu het GEM verkassen?
wij zouden zo graag nog eens in de ziel geraakt worden…